IŞİD’e Patlayıcı Malzeme Sevkiyatı Türkiye Üzerinden mi?

Kürkçü, Başbakanlığa verdiği soru önergesinde  “Çatışmaların Silahlandırılmasını Araştırma” (CAR) kurumu tarafından açıklanan ve IŞİD’e el yapmı patlayıcı imalatında kullanılan malzemelerri temin eden Türkiye’de kurulu gösteren 13 şirketin adının geçtiği raporu sordu. Kürkçü aynı rapora dayanarak konunun meclis tarafından araştırılması amacıyla TBMM Başkanlığı’na da araştırma önergesi verdi.

car

CAR raporuna göre sevkiyat zincirinde yer alan 13 şirketle Türkiye, IŞİD güçlerinin El Yapımı Patlayıcı (EYP) imalatında kullandıkları bileşenler için en önemli stratejik geçiş yolunu oluşturuyor.

Başbakan Ahmet Davutoğlu’na soru önergesi

Bilindiği gibi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 17 Aralık 2015’te IŞİD terör örgütüne karşı yaptırım komitesi kurmasının ardından Avrupa Birliği de benzer bir çalışma içine girmiştir.

2011’de kurulan ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Conflict Armament Research (CAR) isimli “Çatışmaların Silahlandırılmasını Araştırma” kurumu başta Irak, Libya, Somali, Güney Sudan ve Suriye olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde süren çatışmalarda kullanılan silah ve askeri mühimmatın uzman teknik ekspertizleri yoluyla incelemesini yaparak malzemenin kaynağını, hangi ülke ve firmalar tarafından üretilip sevkiyatının yapıldığını, sevkiyat sırasında hangi yollardan geçtiğini araştırıp belgeleyerek raporlaştırmaktadır.

CAR, Şubat 2016 tarihinde “IŞİD tarafından kullanılan el yapımı patlayıcı unsurlarının kaynağının izini sürmek” başlıklı 107 sayfalık raporu kendi internet sayfasında yayınlamıştır. (http://tinyurl.com/gpcufjx) Raporun giriş bölümünde ifade dildiği üzere CAR yetkilileri Irak ve Suriye’de IŞİD’in terk ettiği Tıkrit, Musul, Kerkük, Rabia ve Kobani kentlerinde toplam 20 ay çalışarak raporu tamamlamıştır.

Bu rapora göre, IŞİD terör örgütü tarafından dünyadaki 20 ülkede 51 şirketin ürettiği askeri, kimyasal malzeme ile el bombası ve silah kullanılmaktadır. Söz konusu raporda adı geçen 20 ülkeden biri de Türkiye’dir ve Türkiye’de kurulu 13 şirket IŞİD’in kullandığı malzemelerin üretici ya da ithalatçısı olarak gösterilmektedir.  Rapora göre sevkiyat zincirinde yer alan 13 şirketle Türkiye, IŞİD güçlerinin El Yapımı Patlayıcı imalatında kullandıkları bileşenler için en önemli stratejik geçiş yolunu oluşturmaktadır.

Kimyasal prekürsörler -bir kimyasal reaksiyonu başlatmak için gerekli öncül maddeler- arasında yer alan alüminyum macunu, üre ve amonyum nitrat üreticisi ve ithalatçısı 6 firma, konteyner ve kimyasal prekürsör alanında 1 firma, patlayıcı fitili yapımında kullanılan kablo üreten ve ithal eden 2 firma, kablo ve tel üreten ve ithal eden 4 firma IŞİD terör örgütünün el yapımı patlayıcıları araştırılırken tespit edilmiştir.

Bu malzemelerin IŞİD terör örgütü tarafından Eylül 2014 ile Nisan 2015 tarihleri arasında kullanıldığı raporlanmıştır. Bu malzemelerden alüminyum macununun Brezilya, Romanya ve Çin’de üretilerek Türkiye’ye ihraç edildiği, amonyum nitratın Türkiye’de üretildiği, palet üre olarak paketlenen gübrenin Rusya’da üretilerek Türkiye’ye ihraç edildiği, hidrojen peroksidin Hollanda’da üretilip Türkiye’ye ihraç edildiği, patlayıcı fitillerin Hindistan’da üretilip Türkiye’ye ihraç edildiği, yine patlayıcı döşemesinde kullanılan bakır tellerin ve iletişim kablolarının Türkiye’de üretildiği tespit edilmiştir.

CAR’ın tespitlerine göre adı geçen diğer ülkelerde kurulu şirketler esasen Türkiye pazarına hizmet vermekte ve büyük çoğunluğu Irak ya da Suriye’ye ihracat yapmamaktadır. CAR’ın topladığı kanıtlara göre IŞİD güçleri ya da onlar adına faaliyet gösteren aracılar bu bileşenleri Türkiye’den temin etmiş ve daha sonra Irak ve Suriye’ye sevk etmişlerdir.

Rapora göre CAR bütün bu malzeme tespitleri sırasında 20 ülke ve 51 şirketten konuyla ilgili bilgi ve belge paylaşmasını istemiş, Türkiye’de raporda adı geçen firmaların bazıları bilgi paylaşımını reddetmiş bazıları ise yetersiz bilgi paylaşmıştır.

Bu Gerekçeyle;

1-Conflict Armament Research (CAR) yukarıda sözü edilen araştırmayla ilgili hükümetinizden veya bakanlıklarınızdan bilgi ve belge istemiş midir? İstemişse tarafınızdan ilgili kuruma ne zaman ve nasıl yanıt verilmiştir? Verilmemişse hangi gerekçeyle verilmemiştir?

2-Conflict Armament Research’ün (CAR) Türkiye’de üretim ve/veya ticaret yapan 13 şirketten bilgi ve belge istediği hükümetinizin bilgisi dahilinde midir?

3-IŞİD terör örgütünün el yapımı patlayıcı yapımında kullandığı malzeme ve içeriklerin Türkiye’de faaliyet gösteren 13 firma tarafından temin edildiği iddiası karşısında hükümetinizce bir inceleme başlatmış mıdır? Başlatmışsa bu incelemenin içeriği nedir? Başlatmamışsa nedeni nedir?

4-Hükümetiniz CAR’dan bağımsız olarak IŞİD terör örgütünün kullandığı malzemelerin izini süren bir mali/teknik soruşturma yürütmüş müdür? Yürütmüşse bu soruşturmanın sonuçları nelerdir? Yürütülmemişse neden?

5-Yukarıda adı geçen raporda yer alan Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların ortakları arasında eski veya yeni TBMM üyeleri var mıdır? Var ise bunlar kimlerdir?

6-Hükümetiniz CAR tarafından açıklanan rapora itiraz edecek midir? Edecek ise gerekçesi nedir? Etmeyecekse neden?

TBMM’ye araştırma önergesi

Avrupa Birliği bünyesinde faaliyet gösteren araştırma kuruluşu Conflict Armament Research’ün (CAR – “Çatışmaların Silahlandırılmasını Araştırma”) yayınladığı “IŞİD tarafından kullanılan el yapımı patlayıcı unsurlarının kaynağının izini sürmek” başlıklı raporda öne sürülen Türkiye’de kurulu 13 firmanın içinde olduğu sevkiyat ağının ve IŞİD terör örgütünün Türkiye’deki finansal ve ticari bağlarının tüm boyutlarıyla araştırılması amacıyla Anayasa’nın 98’inci İç Tüzüğün 104’üncü ve 105’ inci maddeleri gereğince bir Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ve teklif ederim.     

GEREKÇE

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 17 Aralık 2015’te IŞİD terör örgütüne karşı yaptırım komitesi kurmasının ardından Avrupa Birliği de benzer bir çalışma içine girmiştir. 2011’de kurulan ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen “Çatışmaların Silahlandırılmasını Araştırma” [Conflict Armament Research (CAR)]  kurumu başta Irak, Libya, Somali, Güney Sudan ve Suriye olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde süren çatışmalarda kullanılan silah ve askeri mühimmatın uzman teknik ekspertizleri yoluyla incelemesini yaparak malzemenin kaynağını, hangi ülke ve firmalar tarafından üretilip sevkiyatının yapıldığını, sevkiyat sırasında hangi yollardan geçtiğini araştırıp belgeleyerek raporlaştırmaktadır.

CAR, Şubat 2016 tarihinde “IŞİD tarafından kullanılan el yapımı patlayıcı unsurlarının kaynağının izini sürmek” başlıklı 107 sayfalık raporu kendi internet sayfasında (http://tinyurl.com/gpcufjx) yayınlamıştır. 

Raporun giriş bölümünde ifade dildiği üzere CAR yetkilileri Irak ve Suriye’de IŞİD’in terk ettiği Tıkrit, Musul, Kerkük, Rabia ve Kobani kentlerinde toplam 20 ay çalışarak raporu tamamlamıştır.

Bu rapora göre IŞİD terör örgütü tarafından dünyadaki 20 ülkede 51 şirketin ürettiği askeri, kimyasal malzeme ile el bombası ve silah kullanılmaktadır. Bu 20 ülkeden biri de Türkiye’dir ve Türkiye’de kurulu 13 şirket IŞİD’in kullandığı malzemelerin üreticisi ya da ithalatçısı olarak gösterilmektedir.  Rapora göre, sevkiyat zincirinde yer alan 13 şirketle Türkiye, IŞİD güçlerinin El Yapımı Patlayıcı imalatında kullandıkları bileşenler için en önemli stratejik geçiş yolunu oluşturmaktadır.

Söz konusu malzemelerin IŞİD tarafından Eylül 2014 ile Nisan 2015 tarihleri arasında kullanıldığı raporlanmıştır.  CAR’ın tespitlerine göre diğer ülkelerdeki şirketler esasen Türkiye pazarına hizmet vermekte ve büyük çoğunluğu Irak veya Suriye’ye ihracat yapmamaktadır. CAR’ın topladığı kanıtlara göre IŞİD ya da onlar adına faaliyet gösteren aracılar bu bileşenleri Türkiye’den temin etmiş ve daha sonra Irak ve Suriye’ye sevk etmişlerdir.

2 Mart – 17 Nisan 2014’te Irak hükümet güçleri ve IŞİD arasında Irak’ın Tıkrit kenti üzerindeki hakimiyet savaşında IŞİD güçlerinin kenti bırakarak kaçması sonrasında ele geçen patlayıcıların içeriklerinde bulunan alüminyum macununun Brezilya, Romanya ve Çin’de 3 ayrı üretici tarafından üretilerek İstanbul’da faaliyet gösteren 3 ayrı firmaya ihraç edildiği tespit edilmiştir. CAR’ın bilgi istediği bu firmalar ise verdikleri cevapta söz konusu malzemeleri bir yere ihraç etmediklerini beyan etmiştir.

Amonyum nitrat üreticisi olan Antakya firması CAR ile bilgi paylaşmamış, YPG güçleri tarafından Kobani’de ele geçirilen palet ürenin (gübre) Rusya’da  üretildiği ve Türkiye’deki bir firma tarafından ithal edildiği tespit edilmiş ancak CAR yetkilileri söz konusu firmaya ulaşamamıştır.

Kimyasal prekürsör olarak üretilen hidrojen peroksidin Hollanda’da imal edilip Türkiye’deki bir firmaya ihraç edildiği Hollanda hükümeti tarafından teyit edilmiş, firma bu malzemeyi Irak’a ihraç ettiğini teyit etmiş ancak son kullanıcıya ulaşılamamıştır.

Kobani’de ele geçirilen patlayıcı fitillerinin Hindistan’da üretilip Türkiye’ye ihraç edildiği tespit edilmiş, Türkiye’deki ilgili 2 firma bu malzemenin yurtdışına ihraç edilmesinin kanunen yasak olduğunu CAR’a bildirmişlerdir.

Patlayıcı döşemeye yarayan bakır kabloların ve iletişim tellerinin Türkiye’de üretildiği tespit edilmiş ancak CAR yetkilileri bu üretimlerin tam olarak nereye sevk edildiği konusunda ilgili 4 firmadan bilgi alamadıklarını raporlaştırmışlardır.

Raporda yer aldığı ifadeyle, araştırma zinciri Türkiye’de kopmaktadır. Türkiye’den söz konusu malzemelerin tam olarak nereye gittiği tespit edilememekte bu da adı geçen malzemelerin IŞİD’e gittiği şüphesini arttırmaktadır.

Söz konusu iddiaların araştırılması ve konunun tüm yönleriyle açığa çıkarılması amacıyla TBMM bünyesinde bir araştırma komisyonu kurularak iddiaların açıklığa kavuşturulması TBMM’nin en önemli görevlerinden biridir.