TRT Gelirleri Konusunda Araştırma Önergesi

Kürkçü, TRT gelirleriyle ilgili somut bilgilerin sağlanması, reklam ve izleyici ölçümleri ile ilgili işlemlerle kamunun zarara uğratılıp uğratılmadığının aydınlatılması hakkında araştırma önergesi verdi.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA

TRT gelirleri ile ilgili somut bilgilerin sağlanması, özellikle reklam ve izleyici ölçümleri ile ilgili işlemler yoluyla kamunun zarara uğratılıp uğratılmadığının aydınlatılması hususunda Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 104 ve 105. maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve talep ederiz.

Ertuğrul KÜRKCÜ

Mersin Milletvekili

GEREKÇE:
2954 Sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu ile tarafsız bir kamu tüzel kişiliğine sahip kılınan TRT, 23 Kasım 2007 tarihinde Genel Müdür olarak atanan İbrahim Şahin’in yönetiminde belirgin bir biçimde, kamu yararı ilkesini hiçe sayan işlemler gerçekleştirmiştir. Mart 2009’da yönetim, mevcut reklam yerlerinin yarısından fazlasını, ihaleye tek başına katılan özel bir şirkete (Veritas Medya ve Reklam Hizmetleri, daha sonra Akdeniz Medya) adeta hediye etmiş ve finansmanının en büyük kısmı halkın ödediği vergilerden sağlanan TRT’nin geniş ölçüde piyasalaştırılmasına yol açmıştır.

TRT’nin reklamcı şirketle anlaşması, TRT 1 için 0,5 izleyici payına bağlanmıştır. 3 yıl boyunca şirket, reklam yeri için kuruma sabit miktarda para (60 milyon TL) ödemek, bu payın aşılması halinde ise ekstra ödeme yapmakla yükümlü kılınmış; izleyici payını artıran özel yayınların (Olimpiyatlar, Eurovision, vb.) bu kapsam dışında ayrıca ödemeye tabi tutulacağı kararlaştırılmıştır.

Bu olayla bağlantılı olarak bir başka piyasalaştırma işlemi, TRT’nin 2010 yılında Türkiye’deki tek izleyici ölçüm sisteminden çıkarak kendi ölçüm sistemini kurma girişiminde açığa çıkmıştır. TRT tarafından yine kayırmacı bir biçimde açılan ihaleye tek başına katılan özel bir şirket (SBT Analiz) basına da yansıyan bir dizi usulsüzlük sonucunda yetkilendirilmiştir. İzleyici ölçümleri, reklam açısından temel önemdedir. Reklam sözleşmesinde belirtilen sınırların (%0,5) aşılıp aşılmamasına ve özel yayınlara ilişkin izleyici paylarına göre durumun değişmesi öngörülmektedir.
TRT, reklam ve izleyici ölçümleri için özel şirketlerle ihale sözleşmesi yaparken gerekçesini, “daha çok kamusal kaynak” olarak sunmuştur. Dünyanın gelişkin yayıncılık sistemlerinde kamu hizmeti yayıncıları yayın akışlarında reklama yer vermemektedir. Hiçbir kamu yayıncısının reklam gibi bir zorunlu seçeneği yokken, TRT reklama ve bağlantılı olarak, maliyeti halk tarafından karşılanan yeni bir izleyici ölçüm sistemine bel bağlayarak, bu süreçlerde Hükümete yakın şirketleri kayırarak, kamuyu bilgilendirmeyerek kamusal bütün görev ve sorumluluklarını ihlal etmektedir. AGB ölçüm sisteminden çıkarken, kendi yaptıracağı izleyici ölçümlerini bir danışma kurulunun denetimine açtığını duyuran TRT, ne bu kurulun raporlarını, ne de TRT’nin izlenme oranlarının AGB ölçümlerine göre daha yüksek olduğuna ilişkin somut kanıtları, ne de reklam sözleşmesindeki yükümlülüklerin karşılanıp karşılanmadığına ilişkin somut verileri kamuoyuyla paylaşmamıştır.

Bugüne kadar TRT hakkında TBMM’ye verilen ve her biri ciddi ithamlar, iddialar ve kuşkular içeren çok sayıda soru önergesine TRT Genel Müdürü imzasıyla verilen yanıtlar tatmin edici olmadığı gibi, yapılanları meşrulaştırıcı bir söyleme dayandırmaktadır. TRT Genel Müdürü ve kurmayları gerçekleri çarpıtmaktadırlar. Bu nedenle, kamusal denetime tabii bir kamu kurumu olan, finansmanı kamu tarafından sağlanan gereken TRT hakkında kapsamlı bir araştırma açılması ve kurumun detaylı bir biçimde halka hesap vermesi bir zorunluluktur.

Bu bağlamda, yukarıda özetlenen konularla ilgili somut bilgilerin sağlanması ve özellikle reklam ve izleyici ölçümleri ile ilgili işlemler yoluyla kamunun zarara uğratılıp uğratılmadığının aydınlatılması hususunda TRT hakkında Meclis Araştırması açılmasını arz ve talep ederiz.